Bir iş kurmak ve sürdürmek söz konusu olduğunda bilinmesi ve anlaşılması gereken birçok şey vardır. Öncelikle hangi iş yapısını kullanacağınızı ve işletmenizin nasıl çalışmasını istediğinizi belirlemeniz gerekir. Bu noktada araştırmalarınızı yaparken, seçiminiz anonim şirketten yana olursa, daha kurumsal bir yapı içerisinde faaliyet gösterebilirsiniz. Sermayeniz paylara bölünür ve bu paylar kolayca devredilebilir, bu da ortaklık yapınızı daha esnek hale getirir.
İlgili İçerik: Şahıs Şirketi Nedir? Nasıl Kurulur? (Detaylı Rehber)
Anonim Şirket Nedir?
Türk Ticaret Kanunu ‘nun (TTK) 329. Maddesine göre, Anonim şirket (A.Ş.), sermayesi paylara bölünmüş ve tüzel kişiliğe sahip bir şirket türüdür. Bu şirket türünde ortaklar, yalnızca taahhüt ettikleri sermaye tutarı kadar sorumludur; yani kişisel mal varlıklarıyla şirket borçlarından sorumlu tutulmazlar. Şirket sermayesi paylara ayrılır ve bu paylar hisse senetleri şeklinde temsil edilebilir. Pay sahipleri, şirketin faaliyetini etkilemeden hisselerini başkalarına devredebilir. Anonim şirketin yönetimi, genel kurul ve yönetim kurulu aracılığıyla gerçekleştirilir. Yasal çerçevede kurulan bu şirket modeli, çok sayıda ortakla kurulabilir ve özellikle büyük sermayeli ya da halka açık işletmeler için ideal bir yapıdır.
Anonim Şirketin Özellikleri Nelerdir?
Aşağıdaki listede anonim şirketin özelliklerini bulabilirsiniz:
- Ayrı Tüzel Kişilik: Bir anonim şirket, ilgili kişilerden ayrı bir tüzel kişiliktir. Şirket varlıklarına sahip olduğu için dava açabilir veya dava edilebilir. Yani anonim şirketin üyeleri şirkete karşı sorumlu değildir ve ticari faaliyetler için birbirlerine bağımlı değildir.
- Daimi: Bir anonim şirket kurulduktan sonra yalnızca hukuksal yollar ile feshedilebilir. Şirketin üyeleri değişmeye devam etse bile şirket herhangi bir şekilde etkilenmez.
- Üye Sayısı: Bir anonim şirketin parçası olabilecek üye sayısı 500 olabilir, ancak en az bir üyesi olmalıdır. Kişi sayısı 500’ü aştığında şirket halka açılır.
- Sınırlı Sorumluluk: Bir anonim şirkette, şirketin hissedarlarının sorumluluğu sınırlıdır. Firmanın borçları nedeniyle hiçbir ortağın kişisel varlıkları tasfiye edilemez.
- Devredilebilir hisse: Bir şirketin hissedarı ortaklara danışmadan hisselerini başkalarına devredebilir. Oysa bir limited şirkette diğer ortakların onayı olmadan bir ortak hissesini devredemez.
- Şirketleşme: Bir anonim şirketin bireysel bir tüzel kişilik olarak kabul edilebilmesi için şirketleşmesi gerekir. Bu nedenle, firmanın bir anonim şirket altında tescil edilmesi zorunludur.
- Hisse senedi devredilebilirliği: Hissedarlara isterlerse hisse senetlerini yeni yatırımcılara satma fırsatı sağlar. Bunu yapmak için izin almaları gerekmez.
- Sermaye edinimi: Anonim şirket uygun görürse daha fazla hisse ve tahvil ihraç etmeyi seçebilir, bu da ek sermaye toplamaya yardımcı olabilir.
Anonim Şirketin Avantajları Nelerdir?
Bir anonim şirketin sağlayabileceği birçok avantaj vardır. Bir anonim şirket kurmayı düşünüyorsanız aklınızda bulundurmanız gereken en büyük avantajlardan bazıları aşağıdakileri içerir:
- Ortakların Sınırlı Sorumluluğu: Ortakların sınırlı sorumluluğa sahip olması, herhangi bir şey olması durumunda korundukları anlamına gelir. Örneğin, önemli iş kayıpları bir hissedarın kişisel mülkünü veya varlıklarını etkilemez.
- Hisse Devredilebilirliği: Hissedarlar isterlerse hisselerini başka bir yatırımcıya satma seçeneğine sahiptir ve bunun için herhangi bir kısıtlama yoktur.
- Şeffaflık: Anonim şirketler, tüm mali kayıtlarını ve mali tablolarını kamuya açıklayarak yüksek düzeyde şeffaflık sağlar.
- Hissedar Hakları: Hissedarlar şirketin karar alma sürecinde söz sahibi olabilir ve ayrıca yönetim kurulunu seçme hakkına sahiptir.
- Sermaye Birikimi: Şirket daha fazla sermaye toplamak için ek hisse ve tahvil ihraç edebilir. Yeni elde edilen fonlar daha sonra çeşitli iş operasyonları için kullanılabilir.
Anonim Şirketin Dezavantajları Nelerdir?
Bir anonim şirket çok çeşitli faydalar sağlayabilirken, yine de birkaç dezavantajı vardır. Bu dezavantajlardan bazıları aşağıdakileri içerir:
- Aşırı Yasal Formaliteler: Bir anonim şirketin kurulması ve yönetilmesi ile ilgili kapsamlı yasal formaliteler vardır.
- Maliyet: Yönetim ve kuruluş maliyetleri oldukça önemlidir.
- Çıkar Çatışması: Paydaşlar anlaşmazlığa düşebilir ve çıkar çatışmaları yaşayabilir (mal sahipleri, çalışanlar, yönetim kurulu, kredi verenler, vb.)
- Gizlilik Yok: Mali raporlar kamuya açıklanmalıdır.
Anonim Şirket Nasıl Kurulur?
Bir anonim şirket kurmak, belirli yasal adımları takip etmeyi gerektiren detaylı bir süreçtir. Bu noktada, süreci doğru ve hızlı şekilde yürütmek için bir mali müşavirle çalışmak oldukça faydalıdır.
Kuruluş süreci, gerekli belgelerin hazırlanması ile başlar. Bu belgeler arasında dilekçe, ana sözleşme taslağı, ortaklara ait imza beyannameleri ve kimlik fotokopileri, oda kayıt beyannamesi ve sermaye blokajına dair banka dekontu yer alır.
Şirketin ana sözleşmesi, mali müşavir tarafından hazırlanarak MERSİS sistemine yüklenir ve bir kayıt numarası alınır. Ardından ana sözleşme ve imza beyannameleri tüm ortaklarca imzalanarak noterde onaylatılır.
Şirketin asgari sermayesi 250.000 TL’dir ve bu tutarın en az %25’i banka hesabına yatırılarak bloke edilir. Bankadan alınan bloke yazısı ile birlikte Ticaret Odası’na başvuru yapılır. Tescil işlemi tamamlandıktan sonra sicil tasdiknamesi, faaliyet belgesi ve tescil yazısı alınır.
Ticaret odasında yasal defterlerin tasdiki yapılır, ardından mali müşavir aracılığıyla vergi dairesine başvuru gerçekleştirilir. Vergi dairesi yetkilileri şirket adresinde yoklama yapar. Sektöre göre sanayi odası gibi diğer resmi kayıtlara da başvuru yapılabilir.
Tüm bu adımlar tamamlandığında, şirketiniz resmen kurulmuş ve faaliyet göstermeye hazır hale gelir. Şirketin tescil talep süresi ortalama 30 gündür.
Anonim Şirket Kurmak İçin Gerekli Olan Evraklar
- Dilekçe (vergi dairesine başvuru için)
- Ana sözleşme (esas sözleşme) ve noter onaylı imzaları
- Tüm ortakların noter onaylı imza beyannamesi
- Tüm ortakların nüfus cüzdanı fotokopisi
- Oda kayıt beyannamesi
- Sermayenin yatırıldığına dair banka dekontu (en az sermayenin %25’i)
- Kurucu ortakların ve yönetim kurulu üyelerinin görevi kabul ettiklerine dair yazılı beyanlar
- Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyelerinin görevi kabul yazısı (varsa)
- Ayni sermaye konulmuşsa, ayni sermaye ile ilgili değerleme raporu ve sicil yazıları
- Kuruluşu Bakanlık veya diğer resmi kurumlardan izin veya uygun görüş gerektiren şirketlerde ilgili izin belgeleri
- Eğer şirketin yabancı ortağı varsa, şirket kuruluş bildirim formu
- Yönetim kurulunda tüzel kişi varsa, tüzel kişi adına yetkilendirilen gerçek kişinin kimlik ve yetki belgesi
Anonim Şirket Kuruluş Maliyeti Ne Kadardır?
Anonim şirket kurma maliyeti, şirketin kurulduğu bölgeye, sermaye miktarına, yönetim yapısı ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterse de, genel olarak aşağıdaki kalemlerden oluşur:
| Gider Kalemleri | Ortalama Maliyet |
| Ticaret Sicil Harçları ve İlan Ücretleri | 14.000 – 19.000 TL arası (şehir ve sermayeye göre değişir) |
| Noter Ücretleri | Yaklaşık 1.300 – 1.500 TL (imza sirküleri, ana sözleşme tasdiki vb.) |
| Mali Müşavirlik Hizmet Bedeli | 5.000 TL civarı (şirketin büyüklüğüne ve hizmet kapsamına göre değişir) |
| Sermaye Bloke Edilmesi | Asgari sermayenin %25’i banka hesabına yatırılmalı (örneğin 250.000 TL sermaye için 62.500 TL) – bu tutar maliyet değil, sermaye yatırımıdır. |
| Diğer Resmi Harç ve Masraflar | Kira kontratı damga vergisi, vergi dairesi harçları vb. daha küçük tutarlar. |
Anonim Şirketlerde Ortaklık Yapısı ve Ortaklarının Sorumlulukları
Anonim şirketlerde ortaklık yapısı, şirket sermayesinin paylara bölünmesi temeline dayanır. Ortaklar, sahip oldukları pay oranında şirkete katılır ve yönetime etki eder. Anonim şirketler tek ortaklı olarak kurulabileceği gibi en fazla 500 ortağa kadar genişleyebilir. Ortakların payları hisse senetleriyle temsil ediir ve bu paylar serbestçe devredilebilir, bu da ortaklık yapısının kolayca değiştirilmesini sağlar.
Ortakların şirket borçları karşısındaki sorumluluğu, yalnızca taahhüt ettikleri sermaye tutarı ile sınırlıdır. Yani anonim şirket ortakları, şirketin borçlarından dolayı kişisel mal varlıklarıyla sorumlu değildir. Alacaklılar yalnızca şirketin mal varlığına başvurabilir. Bu yapı, riski sınırlandırarak ortakların kişisel varlıklarını korur ve dış yatırımcılar açısından daha güvenli bir zemin sunar.
Özetle, anonim şirketlerde sermaye paylara bölünmüştür ve ortaklar sadece sermaye taahhütleri oranında sorumludur. Şirket yönetimi ise genellikle pay sahiplerinin çoğunluk esasına göre şekillenir.
Limited Şirket ile Anonim Şirket Arasındaki Farklar
Aşağıdaki tabloda limited şirket ve anonim şirket arasındaki farklara genel bir bakış bulabilirsiniz:
| Özellik | Limited Şirket | Anonim Şirket |
| Ortak Sayısı | En az 1, en fazla 50 ortak | En az 1 ortak, üst sınır yoktur. 500’ü geçerse Sermaye Piyasası Kurulu yönetmeliklerine tabi tutulur. |
| Asgari Sermaye | 50.000 TL | 250.000 TL |
| Sermaye Yapısı | Esas sermaye sistemi | Esas sermaye ve kayıtlı sermaye sistemi |
| Ortakların Sorumluluğu | Ortaklarının sorumluluğu genel olarak, taahhüt ettikleri sermaye payları ile sınırlıdır, yani şirketin borçlarından dolayı ortaklar kişisel mal varlıklarıyla sorumlu değildir. | Ortaklarının sorumluluğu, şirkete taahhüt ettikleri sermaye miktarı ile sınırlıdır. Yani ortaklar, şirketin borçlarından dolayı sadece taahhüt ettikleri sermaye paylarını ödemekle yükümlüdür. Şirketin borçlarından dolayı ortakların kişisel mal varlıklarına başvurulamaz; sorumluluk yalnızca şirkete aittir. |
| Hisse Devri | Noter onayı ve diğer ortakların onayı gerekir; devri sınırlıdır. | Hisse senetleri serbestçe devredilebilir, borsada işlem görebilir. |
| Kar Dağıtımı | Sermaye payına göre yapılır. | Hisse senedi oranında ve genel kurul kararı ile yapılır. |
| Denetim Zorunluluğu | Bağımsız denetim zorunluluğu yoktur (belirli kriterlerde olabilir) | Bağımsız denetim zorunludur, özellikle halka açık olanlarda. |
| Halka Açıklık | Halka açılma imkanı yoktur. | Halka açılabilir, sermaye artırımı ve halka arz yapılabilir. |
| Kuruluş ve Yönetim Maliyetleri | Daha düşük maliyetlidir, daha az prosedür gerektirir. | Daha yüksek maliyetlidir ve karmaşık yasal prosedürleri vardır. |
İlgili İçerik: 2025 Limited Şirket Kuruluş Maliyetleri Nelerdir?
En Çok Sorulan Sorular
1. Kimler anonim şirket kurabilir?
Anonim şirket kurmak için gerçek ya da tüzel kişi olmak, hukuki ehliyete sahip olmak ve kanunen engel bulunmaması gerekir. Kurucular tek kişi olabileceği gibi çok sayıda ortak da olabilir.
2. Anonim şirket kaç ortakla kurulur?
Anonim şirket, bir veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından kurulabilir. Kurucu sayısında üst sınır 500 kişi olup, tek kişi de anonim şirket kurabilir. Kişi sayısı 500’ü aştığında halka açılır.
3. Anonim şirketlerin ödediği vergiler nelerdir?
Anonim şirketler, kurumlar vergisi mükellefidir.
4. Anonim şirket tüzel kişi midir?
Kurucular, gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir ve şirketin ticaret siciline tescil edilmesiyle tüzel kişilik kazanır.
